track | john lennon: "imagine" (1971)

John Lennon: "Imagine"
from Imagine (1971)

*บทความนี้เริ่มแรกเขียนเพื่อแสดงความเห็นในFacebookของท่านหนึ่งที่ไม่เห็นด้วยกับบทแปลเพลงImagineโดยคุณจิก ประภาส ในนิตยสาร A Day*

ส่วนตัวผมว่า Imagine เป็นเพลงที่overrated ห่างไกลจากท็อป5เพลงที่ดีที่สุดของJohn Lennonสำหรับผมมามากมายหลายโข ไม่ได้หมายความว่าเป็นเพลงที่แย่ มันเป็นเพลงที่ดีและมีคุณค่าทางประวัติศาสตร์มากมาย แต่มันถูกพูดถึง ให้ความสำคัญเกินหน้าเกินตาเกินไป หลายครั้งจากคนที่ไม่ใช่คอดนตรี ด้วยซ้ำ (...ให้ตายเหอะ ผมอยากเห็นคนเก๋ๆ วิเคราะห์เพลงของPaul McCartney มั้งจัง! อะไรอะไรก็เลนน่อน)

จากการศึกษาเพลงของBeatles และ Lennonมาพอสมควร ผมพบว่าเนื้อเพลงของLennonโดยเฉพาะในงานเดี่ยวของเขา ส่วนมากไม่ได้เกี่ยวกับสันติภาพ หรือ ปรัชญาอะไร แต่เกี่ยวกับ "นาย Lennon คิดเรื่องสันติภาพและปรัชญา" กล่าวคือ เป็นการเล่ามุมมอง กระแสสำนึกของเขา ณ ขณะนั้น ไหลออกมา ตรงไปตรงมา (งานเดี่ยวของเขา มักจะมีเนื้อเพลงง่ายๆ ชื่อเพลงอย่าง Love, God, Women, Oh Yoko,... ซึ่งล้วนแต่เป็นมุมมองของเขา) ฉะนั้น จะวิเคราะห์อะไรก็แล้วแต่เกี่ยวกับเพลงของLennon อาจต้องใส่ตัวเลนน่อนเข้าไปเป็นตัวละครในเพลงด้วย เพราะที่สุดแล้วมันเกี่ยวกับเขานั้นแหละ Imagineคือเพลงเกี่ยวกับนายเลนน่อนคิดเรื่องสันติภาพ

กรณีการแปลนี้ ผมคิดว่าประเด็นที่ว่า'ผู้แปลพยายามแปลให้ภาษาสวย' ผมมองว่าภาษาของเลนน่อนในเพลงนี้นั้น 'ไม่สละสลวย' เต็มไปด้วยคำธรรมดาเรียบๆ ท่อนซ้ำวนๆรีไซเคิล ท่อนAnd no religion too ทำผมอมยิ้มเล็กๆด้วยซ้ำ แหมพี่เลนน่อนเติมเนื้อไปแปะง่ายๆเพราะอยากใส่คำเก๋ๆอย่างศาสนา And no religion too ง่ายๆงี้อะนะ ...ดังนั้น การคิดจะแปลเพลงนี้ในสวยในเชิงกวี ผมว่ามันก็ฟังดูขัดๆอยู่แล้ว และทำให้อดคิดไม่ได้ว่า ผู้แปลกำลังพยายามอย่างเกินตัวที่จะคั้นอะไรจากเลนน่อน ด้วยมุมมองที่มองเลนน่อนในฐานะIconของโลก/ศาสดา/รูปprofile facebookเก๋ๆ มากกว่าเลนน่อนในฐานะศิลปิน นักแต่งเพลง มนุษย์มีเนื้อมีหนัง (ผมอยากเห็นท่านนั้นแปลท่อนนี้จัง I am the walrus, goo goo g'joob ข้าคือพญาแมวน้ำ คำรามผยองกูกู้!!! ....?) แต่ไม่ได้ความหมายว่าผิด ไอเดียก็น่าสนใจดี ถ้าออกมาเจ๋งก็คงจะดี แต่ว่ามันออกมาไม่เจ๋ง อ่านแล้วมันกระอั่กกระอั่กกระอ่วน ออกมา'A Day'เหลิือเกิน ผมอยากเห็นแปลแบบเรียบๆแต่คงความเก๋ไว้ได้มากกว่าครับ

ชอบมุมมองของความเห็นหนึ่งข้างบนๆที่พูดถึงว่า ผู้แปลไม่กล้าแตะท่อนAnd no religion too(เลี่ยงแปลว่า "หยุดบ่มคำที่แบ่งคน" ) สะท้อนอะไรในสังคมไทยยุคนี้ได้น่าสนใจจริงๆ